Informujemy, iż nasz sklep internetowy wykorzystuje technologię plików cookies a jednocześnie nie zbiera w sposób automatyczny żadnych informacji, z wyjątkiem informacji zawartych w tych plikach (tzw. „ciasteczkach”).

Akceptuję
koszyk: pusty
Nie masz produktów w koszyku
Wartość koszyka: 0,00 zł
Transport: Polska od 14 - 16 zł. Świat od 22 zł
MENU
Newsletter:
WZORY KASZUBSKIE – ODZWIERCIEDLENIE PIĘKNA PRZYRODY W RĘKODZIELE

WZORY KASZUBSKIE – ODZWIERCIEDLENIE PIĘKNA PRZYRODY W RĘKODZIELE

Wzory kaszubskie – trochę historii


Wzory kaszubskie, podobnie jak większość wzorów ludowych, czerpią inspirację z natury. Jednak o ile w większości regionów Polski wzory ludowe powstawały w naturalny sposób i były tworzone przez prostych ludzi, o tyle historia powstania wzorów kaszubskich jest nieco bardziej sformalizowana.


W różnych dziedzinach rękodzieła polskiego obserwujemy często dużą dowolność  wzoru, który zależy od inwencji twórcy (choć oczywiście powtarzają się charakterystyczne motywy). W hafcie kaszubskim i ceramice kaszubskiej mamy do czynienia z określonymi szkołami zdobienia, a każda z nich stosuje charakterystyczne motywy i zasady haftu kaszubskiego.


Ta cecha wzorów kaszubskich związana jest z historią ich powstawania. W początkowej fazie rozwoju rękodzieła na tych terenach bardzo dużą rolę odegrały w przypadku haftu kaszubskiego żeńskie zgromadzenia zakonne (przede wszystkim klasztor Norbertanek w Żukowie oraz Benedyktynek w Żarnowcu), a w przypadku ceramiki kaszubskiej - rodzinne zakłady.

Haft kaszubski – rozwój różnych szkół wzoru kaszubskiego przy zakonach żeńskich

W zakonach żeńskich wzory były przekazywane pomiędzy placówkami z różnych krajów Europy. Przy zakonach często działały szkoły rękodzieła, poprzez które tradycyjne wzory kaszubskie były przekazywane początkowo dziewczętom ze szlacheckich i magnackich rodzin, a później również z ludu. Uczennice odwzorowywały motywy, których ich uczono, własne elementy mogły wprowadzać wyłącznie za zgodą nauczycielki. Oczywiście kompozycja poszczególnych elementów pozostawiała pewną dowolność. Dzięki temu, że haft kaszubski rozwijał się przy zakonach,  zachowały się również przedmioty, które były zdobione tym haftem.


Szkoła żukowska – najstarsze wzory kaszubskie


Najstarszą szkołą haftu kaszubskiego jest Szkoła Żukowska, której tradycje sięgają XIII wieku. Szkoła ta rozwijała się przy klasztorze Norbertanek w Żukowie. Słynęła przede wszystkim z oryginalnej metody zdobienia czepców haftem kaszubskim wykonanym srebrną lub złotą nicią.

W XIX wieku zanikł zwyczaj zdobienia czepców, jednak tradycje hafciarskie tego regionu zachowały się do dzisiaj. Obrusy haftowane i serwety haftowane, zdobione wzorem kaszubskim ze szkoły żukowskiej, charakteryzują się dominacją odcieni błękitu i delikatnym cieniowaniem poszczególnych motywów. Stosuje się 7 kolorów – 3 odcienie niebieskiego, żółty, czerwony, zielony i czarny. Do dziś żyją w Polsce twórczynie, które uczyły się tego rękodzieła od ostatnich uczennic sióstr Norbertanek.

Kolekcjonerski obrusy haftowane  – kaszubski haft według szkoły żukowskiej i bobrowieckiej


Jeśli szukają Państwo oryginalnych produktów zdobionych haftem kaszubskim zachęcamy do zapoznania się z kolekcjonerskimi obrusami haftowanymi z oferty My Poland. Są wykonane przez mistrzynię haftu kaszubskiego – Panią  Wandę. Prace Pani Wandy były wielokrotnie nagradzane na różnych konkursach i wzbogacają kolekcje związane z kulturą kaszubską w muzeach sztuki regionalnej. Te produkty polecamy szczególnie kolekcjonerom i znawcom haftu kaszubskiego oraz designerom.  


Haft kaszubski wykonany według szkoły żukowskiej ozdabia nasz obrus kolekcjonerski w kolorach błękitu. Wzór wyróżnia się dużą różnorodnością elementów – wykorzystano w nim  wiele motywów kwiatowych: słoneczniki, niezapominajki, tulipany, chabry, koniczynki i roślinnych (palmety, liście). Haft zdobi zarówno środek obrusa, jak i jego brzegi. Wykonanie tak gęstego haftu wymaga kilu miesięcy pracy.

obrus kolekcjonerski niebieski


Drugi z naszych kolekcjonerskich obrusów, również wykonany przez Panią Wandę, zdobią wzory kaszubskie szkoły bobrowieckiej. Ta odmiana haftu charakteryzuje się tym, że kolor niebieski, zwykle dominujący w hafcie kaszubskim, został zastąpiony kolorami jesieni – złotym, bursztynowym, brązowym, pomarańczowym i żółtym.

obrus kolekcjonerski zloty

Szkoła wdzydzka – jak odrodził się haft kaszubski?


Haft kaszubski i inne tradycje kaszubskie zawdzięczają swoje odrodzenie małżeństwu z Wdzydz Kiszewskich – Państwu Teodorze i Izydorowi Gulgowskim. Państwo Gulgowscy założyli razem Muzeum Wiejskie we Wdzydzach (zdjęcia z tego skansenu można znaleźć na naszej stronie Original Handicraft. Zgromadzili w nim eksponaty pochodzące z okolicy – przedmioty użytkowe i sprzęt gospodarstwa domowego (skrzynie, krzesła, kołyski, meble, ceramikę), elementy strojów ludowych – w tym haftowane czepce, a także obrazy malowane na szkle. W oparciu o elementy zdobień tych przedmiotów Pani Teodora – plastyczka, zaprojektowała wzory kaszubskie, w których zebrała wszystkie znane sobie motywy, przyjmując tradycyjny, pionowy układ kompozycji. Wzory te Pani Teodora rozpowszechniła dzięki zorganizowanemu dla miejscowych dziewcząt kursowi hafciarskiemu, przyczyniając się do odrodzenia tradycji hafciarskich w tym regionie.


W późniejszym okresie rozwijały się różne szkoły haftu kaszubskiego, jednak na wiele z nich duży wpływ miała właśnie szkoła wdzydzka. Poszczególne szkoły haftu kaszubskiego czasem trudno od siebie odróżnić. Wspólną cechą większości z nich jest jednak bogactwo barw i wzorów, które wyróżniają obrusy haftowane i serwety haftowane z tego regionu.  

Wzory kaszubskie – kaszubski haft - najpopularniejsze motywy


Pisaliśmy już o wybranych szkołach haftu kaszubskiego. Chcielibyśmy zaprezentować również motywy charakterystyczne dla tego rękodzieła. Jak w każdej sztuce ludowej, tak i w hafcie kaszubskim, można znaleźć odzwierciedlenie roślin, spotykanych w otoczeniu twórców.

W przypadku haftu kaszubskiego są to najczęściej: chabry, dzwonki, koniczynki, bratki, goździki, niezapominajki.

wzory kaszubskie gozdzik

W hafcie tym można odnaleźć także odzwierciedlenie roślin ogrodowych, takich jak margaretki, róże i słoneczniki.

wzory kaszubskie roza

wzory kaszubskie margaretka


Cechą charakterystyczną haftu kaszubskiego jest jednak to, że pojawiają się w nim również elementy roślin, których w czasie powstawania wzorów kaszubskich nie można było znaleźć w Polsce. Przykładem mogą być owoce granatu, asparagus, czy choćby dziś bardzo popularny, ale do Europy sprowadzony dopiero w XVI w tulipan. Pisaliśmy już wcześniej o historii powstania haftu kaszubskiego – prawdopodobnie obecność tych obcych kulturowo motywów wynika właśnie z tego, że wzory przekazywano sobie pomiędzy różnymi filiami zakonów z różnych państw.

wzory kaszubskie palmeta


Warto zwrócić również uwagę na to, że niektóre motywy – np. tulipan są przedstawiane w różnorodny sposób. Nie ma jednego obowiązującego wzoru tego kwiatu. Twórcy przedstawiają go z dużą dozą fantazji.

wzory kaszubskie - tulipan 1

wzory kaszubskie - tulipan 2

wzory kaszubskie - tulipan 1

Obrusy haftowane i serwety haftowane – wzory kaszubskie w Twoim domu  


Obrusy haftowane i serwety haftowane, zdobione haftem kaszubskim polecamy szczególnie osobom, które cenią tradycyjne rękodzieło i piękno haftu kaszubskiego. To także doskonały prezent na święta, z okazji ślubu. Obrusy haftowane i serwety haftowane oferowane przez sklep z rękodziełem My Poland są wykonane przez twórców uznanych w środowisku. Haft kaszubski, który je zdobi, wyróżnia się dużą starannością, precyzją i wysoką jakością.

obrusy haftowane haft kaszubski


Warto zwrócić uwagę na bogactwo wzoru, który zdobi cały obrus.

wzory kaszubskie obrusy haftowane

Ceramika kaszubska – wzory kaszubskie przekazywane z pokolenia na pokolenie


Pisząc o wzorach kaszubskich, nie można nie wspomnieć również o ceramice  kaszubskiej. Rozwijała się ona przede wszystkim w rodzinnych zakładach ceramicznych. Tradycyjne wzory ceramiki kaszubskiej były przekazywane w nich z pokolenia na pokolenie. Dzięki temu przetrwały do dziś w niezmienionej formie. Wyroby My Poland pochodzą właśnie z jednego z takich tradycyjnych, rodzinnych zakładów w Chmielowie. Kaszubski haft i ceramika kaszubska wykorzystują czasami podobne motywy, które można odnaleźć również w innych dziedzinach kaszubskiego rękodzieła – np. na drewnianych meblach.

wzory kaszubskie - ceramika kaszubska

Tulipan – wzór łączący haft kaszubski i ceramikę kaszubską


Co ciekawe, to właśnie tulipan jest motywem łączącym haft kaszubski i ceramikę kaszubską. W ceramice kaszubskiej stosowane są 2 odmiany tego wzoru – mały tulipan i i duży tulipan.

wzory kaszubskie tulipan


Innymi wzorami charakterystycznymi dla ceramiki kaszubskiej są:

  • różdżka bzu, nazywana również bukietem bzu – prawdopodobnie najstarszy motyw zdobniczy ceramiki kaszubskiej

wzory kaszubskie galazka bzu

  • lilia – tworząca skomplikowany wzór, występująca również w hafcie kaszubskim, ale mniej popularna
  • rybia łuska – popularny motyw, nawiązujący do bogactwa jezior i ryb występujących w tym regionie w tym regionie

wzory kaszubskie rybia luska

  • gwiazda kaszubska – geometryczny wzór, nietypowy dla tego regionu, którego pochodzenie nie jest do końca jasne

wzory kaszubskie gwiazda kaszubska

  • wianek kaszubski – stosowany zwykle jako motyw uzupełniający.  

miska wzory kaszubskie wianek


Wzory często są łączone ze sobą, co pozwala na stworzenie ciekawych i różnorodnych kompozycji.

Mamy nadzieję, że w tym artykule udało nam się przybliżyć Państwu tematykę, związaną z wzornictwem rękodzieła kaszubskiego. Oczywiście, w tak krótkim tekście nie sposób wyczerpać temat. Tych z Państwa których zainteresowała tematyka wzorów kaszubskich, zachęcamy do samodzielnych poszukiwań. Zapraszamy również do odwiedzenia sekcji poświęconych rękodziełu Kaszub w sklepie z rękodziełem My Poland:


Haft kaszubski – obrusy i komplety
Haft kaszubski – tekstylia kuchenne
Ceramika kaszubska - ceramika







All comments

Leave a Reply

Partnerzy: